در میانه‌ی ظرافت پوست لطیف نوزادان و کودکان، گاه بیماری‌هایی رخنه می‌کنند که نه‌تنها جسم، بلکه روان خانواده را نیز درگیر می‌سازند. پسوریازیس در نوزادان، یک اختلال التهابی مزمن و مزاحم پوستی است که می‌تواند از دوران نوزادی نیز آغاز شود. اگرچه بیشتر به‌عنوان یک بیماری بزرگسالی شناخته می‌شود، اما کودکان نیز می‌توانند قربانی علائم آزاردهنده این بیماری شوند.
پسوریازیس در کودکان و نوزادان نوعی بیماری خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن، سلول‌های پوست را به‌اشتباه هدف قرار می‌دهد و منجر به تسریع در چرخه بازسازی سلولی می‌شود. نتیجه، بروز پلاک‌هایی خشک، ضخیم و فلس‌دار بر سطح پوست است.
انواع پسوریازیس در نوزادان و کودکان
بیماری پوستی پسوریازیس در کودکان، یکی از این اختلالات مزمن و مرموز است که با ظاهری فریبنده، آغاز و گاه سال‌ها تداوم می‌یابد. پسوریازیس کودکان، برخلاف بزرگسالان، می‌تواند ظاهری غیرمعمول داشته باشد. ضایعات ممکن است در نواحی پوشکی، سر یا حتی نقاطی پنهان ظاهر شوند. این تفاوت‌های بالینی، روند تشخیص را دشوارتر می‌سازد و نیاز به آگاهی تخصصی والدین و پزشکان را دوچندان می‌کند.
درک عمیق از انواع پسوریازیس در نوزادان و کودکان، به‌منظور تشخیص، پیشگیری از پیشرفت بیماری و انتخاب رویکرد درمانی مناسب، امری حیاتی است. در ادامه برخی از رایج‌ترین نوع‌های این عارضه را بیان خواهیم کرد:
- پسوریازیس قطره‌ای: معمولاً در پی یک عفونت استرپتوکوکی ظاهر می‌شود و در کودکان شیوع بالاتری دارد.
- پسوریازیس پلاکی: با ضایعات قرمز و فلس‌دار، می‌تواند در مفاصل یا پوست سر دیده شود؛ به‌ویژه در پسوریازیس سر در کودکان.
- پسوریازیس معکوس: نواحی چین‌خورده‌ی بدن را درگیر کرده و گاهی با درماتیت اشتباه گرفته می‌شود.
- پسوریازیس پوسچولار: نوعی نادر ولی شدید، با تاول‌های پر از چرک که همراه با التهاب شدید ظاهر می‌شود.
- پسوریازیس اریترودرمی: شایع نیست اما می‌تواند تهدیدکننده حیات باشد؛ با قرمزی گسترده پوست و لایه‌برداری شدید.
در مقاله‌ای دیگر به‌صورت جامع به 10 نوع پسوریازیس پرداخته شده است؛ از شایع‌ترین تا نادرترین آن‌ها. اگر می‌خواهید بدانید کدام نوع برای سلامتی خطرناک‌تر است و چگونه می‌توان آن را تشخیص داد، پیشنهاد می‌کنیم حتماً این مطلب را مطالعه کنید.
تفاوت‌های بالینی پسوریازیس در نوزادان و کودکان
ضایعات بیماری پوستی پسوریازیس در نوزادان و کودکان اغلب در ناحیه پوشکی شکل می‌گیرد؛ جایی که به‌طور معمول انتظار التهابات ناشی از تماس با پوشک را داریم. به همین دلیل، علائم پسوریازیس در کودکان در این سن، به‌راحتی با درماتیت پوشکی اشتباه گرفته می‌شود. تفاوت اصلی اما در ماهیت التهابات، ماندگاری ضایعات و پاسخ ضعیف به درمان‌های رایج پوشکی نهفته است.
در مقابل، پسوریازیس در کودکان بزرگ‌تر اغلب با الگوی متفاوتی خود را نشان می‌دهد. ضایعات مشخص، سفت و مرزی در نواحی آرنج، زانو، پشت گوش یا حتی کف دست و پا ظاهر می‌شوند. به‌ویژه پسوریازیس سر در کودکان یکی از اشکال شایع و چالش‌برانگیز است که با پوسته‌ریزی شدید و خارش مداوم همراه است و ممکن است با شوره یا درماتیت سبورئیک اشتباه گرفته شود.
شناخت این تفاوت‌ها نه‌تنها به تشخیص صحیح کمک می‌کند، بلکه از بروز خطاهای درمانی و طولانی شدن روند بیماری نیز جلوگیری می‌نماید. بیماری پسوریازیس در کودکان در سنین پایین، نه‌تنها پوست، بلکه روان کودک و خانواده را درگیر می‌سازد. عدم شناخت کافی از علائم ظاهری و شباهت بالینی با دیگر بیماری‌های پوستی، موجب تأخیر در درمان و تشدید علائم می‌شود.
نشانه‌های پسوریازیس در کودکان و بزرگسالان می‌تواند متفاوت باشد، هم از نظر شدت و هم از نظر محل بروز. در مقاله‌ای دیگر به طور کامل علائم پسوریازیس در بزرگسالان را بیان کرده‌ایم. به طور خلاصه تفاوت این موارد را در ادامه گفته‌ایم:
| ویژگی | کودکان | بزرگسالان |
| نوع شایع‌تر | اغلب پسوریازیس قطره‌ای | بیشتر پسوریازیس پلاکی |
| محل بروز اولیه | صورت، پوست سر، چین‌های پوستی (مانند زیربغل و کشاله ران) | آرنج، زانو، پوست سر، کمر |
| شدت پوسته‌ریزی | ممکن است خفیف‌تر باشد | معمولاً شدیدتر و مشخص‌تر |
| ظاهر ضایعات | ممکن است کمتر مشخص یا شبیه اگزما باشد | ضایعات قرمز با پوسته‌های نقره‌ای ضخیم |
| تشخیص | دشوارتر به‌دلیل شباهت با دیگر بیماری‌های پوستی مثل اگزما | آسان‌تر به‌دلیل ویژگی‌های کلاسیک بیماری |
| خارش | معمولاً بیشتر و آزاردهنده‌تر | در برخی موارد کمتر از کودکان |
| درگیری ناخن‌ها | کمتر دیده می‌شود | بیشتر شایع است |
| تأثیر روانی | تأثیر عمیق بر اعتمادبه‌نفس کودک | مشکلات روانی مرتبط ظاهر پوست و استرس کاری و اجتماعی |
علل بروز پسوریازیس در کودکان
هنگامی‌که خطوط نقره‌ای و تکه‌های خشک روی پوست کودک پدیدار می‌شوند، پرسش نگران‌کننده‌ای ذهن والدین را درگیر می‌کند: چرا؟ علائم پسوریازیس در کودکان ممکن است ناگهانی ظاهر شوند و با شدت‌های متفاوت ادامه یابند، اما منشاء آن‌ها اغلب در ژرفای ژنتیک، ایمنی و عوامل محیطی ریشه دارد.
بیماری پسوریازیس در کودکان، برخلاف بسیاری از بیماری‌های پوستی گذرا، اختلالی خودایمنی است که پوست را وادار به تولید بیش‌ازحد سلول می‌کند. نتیجه، تجمع سلول‌های مرده، التهاب، قرمزی و پوسته‌ریزی‌های مزمن است. اما آنچه این روند را آغاز می‌کند، ترکیبی پیچیده از عوامل درونی و بیرونی است که باید با دقت بررسی شوند.
تعداد قابل‌توجهی از کودکان مبتلا به پسوریازیس کودکان، سابقه خانوادگی بیماری را در کارنامه دارند. جهش در ژن‌هایی خاص، زمینه بروز بیماری را فراهم می‌آورد، اما تنها ژنتیک کافی نیست. عوامل محرکی همچون عفونت‌های استرپتوکوکی، استرس‌های روانی، ضربه‌های پوستی، تغییرات هورمونی و حتی برخی داروها، می‌توانند نقشی تعیین‌کننده در بروز اولیه یا تشدید بیماری پوستی پسوریازیس در کودکان داشته باشند.
پسوریازیس در نوزادان، هرچند بروز بیماری نادرتر است، اما امکان دارد پسوریازیس در نوزادان با بثورات پوشکی شدید آغاز شود. شرایط مرطوب و بسته پوشک، می‌تواند یکی از محرک‌های اولیه بیماری در این سنین باشد. در این گروه سنی، تشخیص اغلب دشوار است، چراکه شباهت زیادی به درماتیت پوشکی دارد. به طور کل علل بروز این عارضه می‌تواند موارد زیر باشد:
- سابقه خانوادگی ابتلا به پسوریازیس (ژنتیک)
- فعالیت غیرعادی سیستم ایمنی بدن (خودایمنی)
- عفونت‌های باکتریایی، به‌ویژه عفونت استرپتوکوکی گلو
- استرس‌های روانی و هیجانی شدید
- ضربه یا آسیب پوستی (پدیده کوب‌نر)
- قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض هوای خشک یا سرد
- مصرف برخی داروها (مانند بتابلوکرها یا لیتیوم)
- چاقی یا اضافه‌وزن در کودکان
- اختلال در عملکرد سد دفاعی پوست
- آلرژی‌های مزمن یا حساسیت‌های پوستی
- نقائص ایمنی یا ضعف ایمنی مادرزادی
- تغذیه ناسالم و کمبود ویتامین D
- قرار گرفتن مکرر در معرض مواد شیمیایی یا شوینده‌ها
- عفونت‌های ویروسی مکرر در دوران کودکی
- سابقه آلرژی یا درماتیت آتوپیک در خانواده
- عدم خواب کافی و بی‌نظمی در ریتم شبانه‌روزی کودک
20 روش تشخیص پسوریازیس کودکان
تشخیص صحیح و زودهنگام بیماری پسوریازیس در کودکان، نقطه آغاز مسیر درمان مؤثر و کنترل علائم است. از آنجا که بسیاری از علائم پسوریازیس در کودکان با بیماری‌های دیگر پوستی مانند اگزما، درماتیت سبورئیک یا آلرژی‌های پوستی هم‌پوشانی دارند، دقت در فرآیند تشخیص اهمیت بسزایی دارد. بررسی دقیق بالینی همراه با درنظر گرفتن سابقه خانوادگی و وضعیت عمومی پوست، می‌تواند از بسیاری از اشتباهات رایج جلوگیری کند. روش‌های رایج تشخیص پسوریازیس در نوزادان و کودکان:
- بررسی بالینی پوست و ضایعات پوستی توسط متخصص پوست
- گرفتن شرح حال دقیق خانوادگی (سابقه ژنتیکی)
- تشخیص تفاوت با سایر بیماری‌های پوستی (مانند اگزما و عفونت‌های قارچی)
- بیوپسی پوست (نمونه‌برداری از ضایعه برای بررسی زیر میکروسکوپ)
- معاینه فیزیکی نواحی شایع بروز (آرنج، زانو، پوست سر، پشت گوش)
- بررسی وجود ضایعات در ناخن‌ها (شیارها، لکه‌های سفید، جدا شدن ناخن از بستر)
- تست کوب‌نر (بررسی بروز ضایعه پس از ضربه خفیف به پوست)
- مشاهده پاسخ بدن به درمان‌های اولیه مرطوب‌کننده یا ضدالتهاب (عدم بهبودی می‌تواند نشانه پسوریازیس در کودکان باشد)
- عکسبرداری پزشکی (در موارد نادر برای بررسی مفاصل در صورت وجود درد یا التهاب مفاصل همراه)
- بررسی عفونت‌های اخیر مانند گلودرد استرپتوکوکی (که می‌تواند آغازگر پسوریازیس قطره‌ای باشد)
- بررسی علائم روان‌شناختی و استرس‌های اخیر کودک
- ارزیابی شرایط ایمنی بدن (در موارد خاص با آزمایش‌های ایمنی‌شناسی)
- رد احتمال واکنش دارویی (بررسی سابقه مصرف داروهای خاص)
- تست‌های آلرژی برای حذف حساسیت‌های پوستی مشابه
- بررسی وضعیت عمومی پوست کودک در نواحی غیر معمول (کف دست، پا، شکم)
- مقایسه تطبیقی ضایعات با تصاویر بالینی استاندارد پسوریازیس
- مصاحبه بالینی با والدین برای پیگیری سیر بیماری و شدت علائم
- بررسی الگوی بروز ضایعه پس از ابتلا به بیماری‌های ویروسی
- معاینه پوست سر در موارد مظنون به پسوریازیس سر در کودکان
- مراجعه به کلینیک تخصصی پوست اطفال برای بررسی‌های پیشرفته‌تر
در نهایت، با وجود تنوع روش‌های تشخیصی، باید تأکید کرد که بهترین و امن‌ترین راه برای تشخیص دقیق انواع بیماری‌ها، از جمله پسوریازیس کودکان، انجام معاینات و بررسی‌های لازم تحت نظر پزشک متخصص پوست و اطفال است. تنها یک متخصص با تجربه می‌تواند با درک صحیح از علائم، سوابق خانوادگی و شرایط بالینی کودک، تشخیص قابل اطمینان ارائه دهد و مسیر درمانی مناسبی را ترسیم کند. از خوددرمانی یا اتکا به تشخیص‌های غیرتخصصی باید پرهیز کرد، چرا که تأخیر در تشخیص می‌تواند منجر به پیشرفت بیماری و دشواری در کنترل آن شود.
19 راه درمان پسوریازیس در کودکان
بیماری پوستی پسوریازیس در کودکان نه‌تنها به ظاهر پوست آسیب می‌زند، بلکه اعتماد به‌نفس کودک را نیز نشانه می‌گیرد. وقتی علائم پسوریازیس در کودکان آشکار می‌شود—از لکه‌های قرمز گرفته تا خارش‌های مداوم—والدین با سیلی از نگرانی مواجه می‌شوند. این بیماری مزمن، درمان قطعی ندارد اما خوشبختانه می‌توان آن را با شیوه‌های متعددی کنترل و مدیریت کرد.
گاهی نواحی درگیر، مانند پسوریازیس سر در کودکان، چنان پیشروی می‌کند که حتی شانه کردن مو نیز به درد می‌انجامد. برای هر مرحله از بیماری پسوریازیس در کودکان، بسته به شدت، نوع و محل درگیری، شیوه‌ای متناسب و تخصصی در نظر گرفته می‌شود. معرفی راه‌های درمان پسوریازیس کودکان :
- استفاده از پمادهای موضعی ضدالتهاب (کورتیکواستروئیدها)
- مرطوب‌کننده‌های تخصصی برای جلوگیری از خشکی و پوسته‌ریزی
- نوردرمانی با اشعه UVB تحت نظارت پزشکی
- داروهای سیستمیک در موارد شدید یا مقاوم به درمان
- داروهای بیولوژیک برای انواع مقاوم یا گسترده بیماری
- حمام با نمک دریای مرده برای کاهش التهاب و خارش
- محدود کردن استرس‌های محیطی و آموزش مهارت‌های آرام‌سازی به کودک
- استفاده از شامپوهای درمانی در موارد پسوریازیس سر در کودکان
- اصلاح رژیم غذایی و کاهش مصرف مواد التهاب‌زا مانند شکر و چربی‌های ترانس
- مراقبت‌های پوستی روزانه و پرهیز از استفاده صابون‌های محرک
- مشاوره روان‌شناسی کودک برای کاهش تأثیرات روحی بیماری
- بررسی و درمان عفونت‌های زمینه‌ای مانند گلودرد استرپتوکوکی
- تجویز ویتامین D یا مکمل‌های ضدالتهابی طبق نظر پزشک
- استفاده از کمپرس‌های سرد برای کاهش سوزش و التهاب موضعی
- پرهیز از تحریک‌های فیزیکی مانند خاراندن یا پوشیدن لباس‌های زبر
- درمان ترکیبی با مشاوره تیم چندتخصصی (پوست، تغذیه، روان‌شناس)
- آموزش والدین جهت مراقبت صحیح در خانه و تشخیص علائم هشدار
- پیگیری منظم وضعیت بیماری با مراجعه دوره‌ای به متخصص پوست
- ایجاد روال منظم خواب برای افزایش ترمیم پوست در شب
- پرهیز از داروها یا ترکیباتی که ممکن است باعث تشدید بیماری شوند
انتخاب مؤثرترین و ایمن‌ترین روش درمانی تنها با تشخیص پزشک متخصص امکان‌پذیر است؛ تشخیصی که مبتنی بر رصد دقیق، پایش مستمر، بررسی سابقه خانوادگی و انجام آزمایشات بالینی لازم خواهد بود. درمان هوشمندانه و مسئولانه، آغاز مسیری امن برای کنترل پسوریازیس در کودکان و نوزادان است.
نتیجه‌گیری | هرآنچه باید در مورد پسوریازیس نوزادان و کودکان بدانید
پسوریازیس در نوزادان و کودکان از جمله بیماری‌های پوستی مزمنی است که تشخیص و مدیریت صحیح آن، نیازمند توجه علمی، تخصصی و چندبعدی است. علائم این بیماری ممکن است ظاهری فریبنده داشته باشند و در سنین پایین با دیگر مشکلات پوستی اشتباه گرفته شوند؛ موضوعی که تأخیر در تشخیص و در نتیجه، درمان مؤثر را به همراه دارد.
نقش والدین در شناسایی علائم پسوریازیس در کودکان و اقدام به‌موقع جهت مراجعه به متخصص پوست حیاتی است. از سوی دیگر، پسوریازیس سر در کودکان یا ضایعات در نواحی چین‌دار بدن، ممکن است اثر روانی زیادی بر کودک بگذارد و منجر به کاهش اعتمادبه‌نفس او گردد. این نکته، اهمیت درمان جامع‌نگر را برجسته‌تر می‌کند؛ درمانی که فقط به بهبود ظاهری ضایعات محدود نبوده و ابعاد جسمی، روحی و روانی را نیز در بر بگیرد.
درمان این بیماری اگرچه قطعی نیست، اما با روش‌های نوین، از جمله داروهای بیولوژیک، نوردرمانی، اصلاح سبک زندگی و مشاوره‌های روان‌شناختی، می‌توان آن را به‌خوبی کنترل کرد. در این میان، تأکید می‌شود که والدین به‌هیچ‌وجه به خوددرمانی روی نیاورند و تمام اقدامات درمانی تحت نظر پزشک متخصص انجام گیرد. تنها تشخیص علمی و درمان هدفمند می‌تواند کیفیت زندگی کودک مبتلا به بیماری پوستی پسوریازیس در کودکان را بهبود بخشد.
اگر تمایل دارید با جزئیات کامل درباره پسوریازیس چیست و علل، علائم و روش‌های درمان آن آشنا شوید، می‌توانید روی با مطالعه این مقاله اطلاعات جامع و مفیدی دریافت کنید. این منبع به شما کمک می‌کند بهتر بیماری را بشناسید و راه‌های مقابله با آن را بیابید.
